Giải thích Y Học: Tại sao mùa đông hay bị ho khan?

Tại sao mùa đông hay bị ho khan? Liệu đây có phải chỉ là tác động của thời tiết, hay còn những yếu tố nào khác?

Hãy cùng khám phá góc nhìn y học, tìm hiểu nguyên nhân sâu xa và cách phòng tránh ho khan trong mùa lạnh để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình nhé!

Nguyên nhân tại sao mùa đông hay bị ho khan

Tại sao chỉ cần trời lạnh, cổ họng lại dễ bị kích thích, khô rát, ho liên tục? Dưới đây là những nguyên nhân khoa học chính xác nhất lý giải vì sao mùa đông hay bị ho khan:

Không khí lạnh và hanh khô – Thủ phạm chính

Mùa đông không chỉ mang đến nhiệt độ thấp mà còn làm giảm độ ẩm trong không khí, đặc biệt là khi bạn sử dụng máy sưởi, điều hòa trong nhà. Điều này khiến niêm mạc đường hô hấp mất nước, trở nên khô rát, dễ kích ứng và nhạy cảm hơn.

Hơn nữa, khi hít phải không khí lạnh, phế quản có xu hướng co lại để bảo vệ phổi. Tuy nhiên, điều này cũng làm đường thở trở nên hẹp hơn, khiến bạn cảm thấy khó thở và ho nhiều hơn.

Mùa lạnh dễ tích tụ virus, vi khuẩn làm nhiễm trùng đường hô hấp

Mùa đông không chỉ lạnh hơn, mà còn là thời điểm lý tưởng để virus và vi khuẩn phát triển mạnh mẽ. Nhiệt độ thấp giúp virus tồn tại lâu hơn trong không khí và trên bề mặt vật dụng. Hơn nữa hệ miễn dịch suy giảm do thời tiết lạnh, cơ thể dễ bị tấn công hơn.

Những bệnh nhiễm trùng hô hấp phổ biến nhất trong mùa đông gây ho khan bao gồm:

• Cảm lạnh thông thường: Do nhiều loại virus khác nhau (rhinovirus, coronavirus), gây viêm niêm mạc mũi họng, kích thích ho.

• Cúm mùa: Do virus Influenza gây ra, thường đi kèm sốt, đau nhức cơ thể, ho khan hoặc ho có đờm.

• Viêm phế quản cấp tính: Vi khuẩn hoặc virus tấn công lớp niêm mạc phế quản, gây sưng viêm và ho khan.

  
  
  

Sử dụng máy sưởi làm khô không khí, gây kích ứng cổ họng

Nhiều người có thói quen sử dụng máy sưởi hoặc điều hòa nóng để giữ ấm trong mùa đông. Tuy nhiên, điều này vô tình làm cho không khí trong phòng trở nên khô hơn, khiến niêm mạc họng bị mất nước nhanh chóng, gây cảm giác khô rát, kích thích ho. Chênh lệch nhiệt độ giữa trong nhà và ngoài trời quá lớn khiến cơ thể không kịp thích nghi, dễ bị viêm họng.

Một số bệnh lý gây ho khan khi trời lạnh

Ngoài những nguyên nhân trên, ho khan mùa đông có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý mãn tính, bao gồm:

Hen suyễn

Thời tiết lạnh khiến đường thở co thắt mạnh, gây ho khan, khó thở, thở khò khè. Người bị hen suyễn rất nhạy cảm với không khí lạnh, bụi, khói thuốc.

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

Axit dạ dày trào ngược lên thực quản, gây kích thích họng và ho nhiều vào ban đêm. Mùa đông, việc ăn uống nhiều đồ cay nóng hoặc nằm ngay sau khi ăn có thể làm tình trạng này trầm trọng hơn.

Viêm họng mãn tính, viêm họng hạt

Niêm mạc họng bị tổn thương kéo dài, đặc biệt là khi uống nước lạnh hoặc hít phải không khí lạnh, khô. Dấu hiệu đặc trưng là ho khan kéo dài, có cảm giác vướng víu ở họng.

Cách phòng mùa đông hay bị ho khan hiệu quả

• Sử dụng khăn quàng cổ và khẩu trang khi ra ngoài trời lạnh, bảo vệ đường hô hấp trên. Dùng khăn quàng cổ che mũi, miệng giúp giữ độ ẩm và nhiệt khi hít vào, giảm khả năng kích ứng niêm mạc họng và phổi.

• Uống nước chanh ấm, trà gừng hoặc nước mật ong để làm dịu viêm họng, giảm kích ứng và giảm ho hiệu quả.

• Súc miệng bằng nước muối 2 – 3 lần/ngày, đặc biệt là sau khi thức dậy và trước khi đi ngủ.

• Tránh xa khói thuốc lá, bụi bẩn và môi trường ô nhiễm.

• Tránh tiếp xúc với chất kích thích gây ho như lông động vật, khói bụi, phấn hoa,..

• Chế độ dinh dưỡng hợp lý. Trong ăn uống, cũng nên hạn chế thói quen nằm sau khi ăn xong, tránh dùng những thực phẩm cay nóng,…
• Uống nhiều nước giúp giữ ấm cổ họng.

Cơn ho khan mùa đông tuy phổ biến nhưng nếu không kiểm soát tốt có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe. Hiểu rõ nguyên nhân và cách phòng tránh sẽ giúp bạn bảo vệ bản thân và gia đình khỏi những cơn ho khó chịu trong mùa lạnh này.