Bác sĩ tư vấn: Trẻ sơ sinh bị ho khan xử lý như thế nào?

Một đêm nọ, bạn chợt nghe tiếng bé sơ sinh ho khan vang lên giữa không gian tĩnh lặng. Không sốt, không sổ mũi… Liệu có phải dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng? Hay chỉ là phản ứng bình thường của cơ thể non nớt?

Đừng vội hoảng – hãy cùng bác sĩ tìm hiểu ngay sau đây để biết cách xử lý đúng và kịp thời.

Vì sao bé sơ sinh lại ho khan?

Khi nghe bé sơ sinh ho khan, nhiều cha mẹ có thể giật mình và nghĩ đến những điều nghiêm trọng. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị ho khan

Không khí quá khô hoặc lạnh

Hệ hô hấp của trẻ sơ sinh còn rất non nớt, chưa quen với các thay đổi trong môi trường. Nếu bé đang ở trong phòng máy lạnh, hoặc thời tiết bên ngoài hanh khô, điều này có thể khiến cổ họng bé bị khô, gây kích ứng và dẫn đến ho khan.

Bé phản ứng với bụi bẩn, mùi lạ

Khói bụi, phấn hoa, lông thú cưng hay thậm chí là mùi nước lau sàn, nước hoa… đều có thể khiến bé bị kích ứng đường thở. Khi đó, bé sơ sinh ho khan là cách cơ thể phản ứng để “tống khứ” những chất lạ ra ngoài.

Dấu hiệu của cảm lạnh nhẹ

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ 4 tháng bị ho khan là do bé mới chớm bị cảm lạnh. Lúc này, bé có thể chỉ ho nhẹ, chưa có đờm, không sốt hoặc chỉ hơi mệt.

Trào ngược dạ dày thực quản

Ở trẻ nhỏ, cơ vòng giữa thực quản và dạ dày chưa phát triển hoàn chỉnh, khiến sữa dễ bị trào ngược lên họng. Khi đó, bé sẽ có phản xạ ho khan, đặc biệt sau khi bú hoặc khi nằm.

Một số bệnh lý hô hấp

Trong vài trường hợp, trẻ ho khan về đêm cũng có thể là biểu hiện ban đầu của viêm họng, viêm thanh quản hoặc viêm tiểu phế quản. Tuy nhiên, những bệnh lý này thường đi kèm thêm các dấu hiệu khác như sốt, khò khè, bỏ bú hoặc khó thở.

Cha mẹ nên làm gì khi bé sơ sinh ho khan?

Khi thấy bé sơ sinh ho khan, nhiều cha mẹ sẽ cảm thấy lo lắng, thậm chí hoảng hốt. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp ho khan ở trẻ sơ sinh đều có thể chăm sóc tại nhà nếu được theo dõi và xử lý đúng cách.

• Đảm bảo phòng của bé luôn sạch sẽ, thoáng mát, không bụi bẩn.

  
  
  

• Hạn chế mở điều hòa ở nhiệt độ quá lạnh, nên duy trì khoảng 26–28°C và sử dụng máy tạo độ ẩm nếu không khí khô.

• Tránh cho bé tiếp xúc với khói thuốc, mùi nước lau sàn, hay mùi nước hoa.

• Sử dụng nước muối sinh lý 0.9% để nhỏ mũi, giúp làm sạch bụi và dịch tiết – nên thực hiện 2–3 lần/ngày.

• Sau khi nhỏ mũi, dùng dụng cụ hút mũi mềm (dành cho trẻ sơ sinh) để làm sạch dịch còn đọng lại, nếu cần.

• Mặc đồ vừa đủ ấm cho bé, chú ý vùng ngực, cổ và gan bàn chân.

• Khi trời lạnh hoặc bé ngủ trong phòng máy lạnh, cha mẹ có thể dùng khăn mỏng quấn cổ bé để giữ ấm vùng hô hấp trên.

• Tiếp tục cho bé bú đều đặn: cấp dinh dưỡng giúp tăng cường miễn dịch tự nhiên, hỗ trợ bé nhanh khỏi bệnh.

Tuyệt đối KHÔNG làm

• Tự ý dùng thuốc ho, kháng sinh khi chưa có chỉ định bác sĩ.

• Dùng mẹo dân gian như quất hấp mật ong, tỏi ngâm cho bé dưới 6 tháng tuổi.

• Xông hơi, dùng tinh dầu mạnh, vì hệ hô hấp của bé còn rất nhạy cảm.

Lời khuyên của chuyên gia nhi khoa khi bé bị ho khan?

“Khi trẻ 4 tháng bị ho khan, điều đầu tiên cha mẹ cần làm là quan sát kỹ triệu chứng, giữ bình tĩnh, và tránh tự ý dùng thuốc. Nếu bé ho kèm sốt, bỏ bú hoặc thở khó, đừng chần chừ mà hãy đưa bé đi khám. Việc phát hiện sớm sẽ giúp điều trị hiệu quả hơn.”
– BS. Nguyễn Ngọc Lan – Chuyên khoa Nhi, Bệnh viện Nhi Đồng

Khi nào thì cần đi bệnh viện gặp bác sĩ?

Trong đa số trường hợp, nếu bé chỉ ho nhẹ, không sốt, vẫn bú và ngủ tốt, cha mẹ có thể theo dõi tại nhà. Tuy nhiên, cần đưa bé đi khám nếu có một trong các dấu hiệu sau:

• Ho nhiều, kéo dài trên 3 ngày không đỡ

• Sốt cao trên 38,5°C

• Bé có biểu hiện khó thở, thở rít, tím tái

• Bỏ bú, bú kém, ngủ li bì

• Có dịch mũi màu xanh đậm hoặc vàng, có mùi

Phòng ngừa ho khan cho bé từ những điều nhỏ nhất

• Hạn chế bụi bẩn, lông thú nuôi, khói thuốc và các hóa chất mạnh trong nhà.

• Dọn dẹp phòng thường xuyên, nhất là nơi bé ngủ và chơi.

• Hạn chế người lớn hoặc trẻ nhỏ đang bị cảm ho tiếp xúc gần với bé.

• Người chăm sóc nên rửa tay sạch trước khi bế bé, tránh hắt hơi hoặc ho gần trẻ.

Bé sơ sinh ho khan tuy là biểu hiện phổ biến. Với sự chăm sóc đúng cách, hầu hết các trường hợp trẻ 4 tháng bị ho khan sẽ nhanh chóng hồi phục mà không để lại biến chứng.

Câu hỏi thường gặp (FAQs)

1. Bé sơ sinh ho khan nhưng không sốt thì có nguy hiểm không?

Trường hợp này thường không quá nghiêm trọng. Có thể bé chỉ bị kích ứng nhẹ do không khí khô, bụi, hay thay đổi thời tiết. Nếu bé vẫn bú, ngủ và chơi bình thường thì cha mẹ có thể theo dõi thêm tại nhà. Tuy nhiên, nếu ho kéo dài quá 3 ngày, nên đưa bé đi khám để kiểm tra kỹ hơn.

2. Trẻ 4 tháng bị ho khan vào ban đêm là dấu hiệu gì?

Ho vào ban đêm có thể do không khí khô khiến cổ họng bé bị kích ứng. Ngoài ra, một số bé bị trào ngược dạ dày cũng có thể ho nhiều hơn khi nằm. Cha mẹ nên để ý xem bé có bị nôn trớ, khó chịu sau khi bú không. Nếu ho kéo dài hoặc kèm theo dấu hiệu bất thường, nên đưa bé đến bác sĩ kiểm tra.

3. Có nên xông tinh dầu hoặc lá cho bé khi bị ho khan không?

Với trẻ sơ sinh, đặc biệt là dưới 6 tháng tuổi, không nên xông tinh dầu hoặc lá vì có thể gây kích ứng đường hô hấp và thậm chí khiến bé khó thở. Nếu muốn làm sạch không khí, cha mẹ chỉ nên giữ phòng thoáng mát, sạch sẽ và duy trì độ ẩm phù hợp.

4. Có thể dùng thuốc ho thảo dược cho trẻ sơ sinh không?

Không nên tự ý cho bé uống thuốc, kể cả thuốc thảo dược, khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Cơ thể của trẻ sơ sinh rất nhạy cảm, vì vậy mọi loại thuốc đều cần được đánh giá cẩn thận về liều lượng và độ an toàn.