Quy trình chăm sóc người bệnh viêm phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)

Nhiều người rất khổ sở sống chung với căn bệnh viêm phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). Bởi chỉ cần một thay đổi thời tiết, không khí cũng khiến cơn khó thở trỗi dậy khiến người bệnh bước vào sự ám ảnh dài hạn. Liệu rằng có thể chữa hoàn toàn viêm phổi tắc nghẽn mãn tính hay chỉ có thể kiểm soát đồng hành cùng COPD?

Tổng quan viêm phổi tắc nghẽn mãn tính là gì?

Trong phổi, phế quản (đường dẫn khí) và phế nang (túi khí) là hai bộ phận hoạt động chính. Cách thở bình thường là khi cơ thể con người hít vào, không khí đi từ khí quản đến các ống phế quản dẫn tới phế nang. Tại đây, oxy (O2) đi vào máu, carbon dioxide (CO2) đi ra khỏi máu vào phế nang. Trong quá trình trao đổi khí gặp bất kỳ sự gián đoạn nào sẽ dẫn đến tình trạng khó thở, thiếu oxy đến phổi và phần còn lại của cơ thể, gọi là viêm phổi tắc nghẽn.

Viêm phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD – Chronic Obstructive Pulmonary Disease) là một bệnh lý hô hấp từ viêm các phế quản và vách phế nang bị phá huỷ gây nên sự ứ khí lồng ngực. Hai hội chứng này được mô tả rõ hơn như sau:

• Viêm phế quản mãn tính: Là tình trạng lớp lót trong ống phế quản phổi sưng đỏ phù nề, chứa nhiều dịch nhầy (đờm), làm cản trở và hẹp đường thở của người bệnh. Ho kéo theo đờm diễn ra ít nhất từ 3 tháng đến kéo dài 1 năm, 2 năm.
• Khí phế thũng: Là khi các phế nang (túi khí) căng phồng bởi ứ khí khiến cho vách phế nang bị phá huỷ. Thủ phạm gây ra tình trạng này là do tình trạng viêm bị kích thích khi phơi nhiễm với các khí độc hại từ môi trường đi vào trong phổi, nhất là khói thuốc lá. Điều này khiến quá trình đào thải CO2 bị ùn tắc, hấp thụ O2 trở nên khó khăn và sự khó thở, thở hắt càng thể hiện rõ hơn.

Biểu hiện, nguyên nhân viêm phổi tắc nghẽn mãn tính COPD

Thông thường, khi bị viêm phổi tắc nghẽn ở mức nhẹ rất khó phát hiện ra, các biểu hiện diễn ra âm thầm và dễ bị nhầm lẫn sang hen phế quản. Chuyển biến trở nặng, chịu đựng khó thở kéo dài làm kéo theo tổn thương tim, huyết áp cao, nhiễm trùng hô hấp và có thể dẫn đến tử vong. Chính vì thế, để chẩn đoán khi đi khám có độ chuẩn xác cao, người bệnh cần quan sát biểu hiện cơ thể có thuộc vào hai nhóm triệu chứng dưới đây:

1. Triệu chứng cơ năng

Khó thở khi hoạt động liên tục, quá sức: Khí cặn trong phổi làm sự lưu thông lượng khí chậm dần, xuất hiện khó thở thường xuyên và tần suất lặp lại tăng từ từ lên. Biểu hiện này phổ biến, cơ thể thích nghi được nên rất khó nhận biết. Bệnh xu hướng nặng, khó thở diễn ra ngay cả khi hoạt động thường ngày.

Cơn ho từ ngắt quãng đến kéo dài: Những cơn ho xuất hiện nhiều vào ban ngày, ít dần khi đi ngủ, ban đêm. Ban đầu, chỉ lo những cơn ho ngắn, sau dần ho hầu như mỗi ngày và kéo dài hơn. Đây là biểu hiện của viêm phế quản mạn, cần theo dõi thêm để không bị nhầm với bệnh lý hô hấp khác.

Cổ họng có dịch đặc, hay khạc đàm: Trạng thái đờm là dạng dịch nhầy, màu trong, không có mủ và máu. Sự xuất hiện của biểu hiện này khá quan trọng, bởi đây là biểu hiện của viêm phế quản mạn điển hình.

Ba biểu hiện trên có thể xuất hiện đồng thời hoặc độc lập tùy theo mức độ viêm phế quản, túi khí căng phồng. Một số triệu chứng không rõ hẳn có thể diễn ra đi kèm như tức ngực, khò khè,…

1. Triệu chứng thực thể

Khám thực thể góp phần nhận biết viêm phổi tắc nghẽn mạn tính dễ dàng hơn:

• Lồng ngực hình thùng: Khi đường kính trước sau lớn hơn ⅔ đường kính ngang lồng ngực, khoảng gian sườn giãn ra, xương sườn nằm ngang.
• Dấu hiệu Hoover: Cơ hoành nằm ngang ra khi co lại hướng vào trong đáy lồng ngực thay vì hướng xuống dưới, khiến cho khí bị thu vào ở lại trong khoang phổi không đi ra. Dấu hiệu này xảy ra khi xuất hiện những cơn khó thở.
• Tần số thở tăng, lớn hơn 20 lần/phút tính cả khi nghỉ, nhịp thở nông (ngắn) 
• Người bệnh thở mím môi nhằm đẩy khí trong phổi đi ra ngoài, giúp giảm lượng khí cặn ứ đọng.

Chẩn đoán COPD còn dựa theo những thông số xét nghiệm có giá trị sau:

• Tỷ FEV1/ FVC <70%
• Chỉ số FEF25-75<60% (giai đoạn bệnh nhẹ)
• Test phục hồi phế quản dương tính: tăng FEV1 >200ml và >12% so với FEV1 trước khi sử dụng thuốc giãn phế quản.

Viêm phổi tắc nghẽn mạn tính có chữa được?

Hiện nay, viêm phổi tắc nghẽn mạn tính chưa thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng người bệnh có thể kiểm soát và sống chung với COPD nếu biết nâng cao chất lượng sống, giảm thiểu nguy cơ gây hại như:

• Thực hiện đúng theo phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa, sử dụng thuốc, TPCN theo đúng chỉ định và lời khuyên của bác để đảm bảo hiệu quả điều trị
• Từ bỏ thói quen có hại như hút thuốc, hạn chế tập trung nơi có nhiều khói bụi, hóa chất như nhà máy, đường phố nhiều xe cộ,…
• Tạo môi trường sống trong lành bằng máy lọc không khí, đóng cửa sổ khi bên ngoài có mức độ ô nhiễm cao, không sử dụng sơn hoặc phun thuốc diệt côn trùng  khoảng thời gian người bệnh ở đó.
• Thiết lập chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục điều độ thường xuyên
• Bổ sung Oxy cho cơ thể người bệnh bằng bình cung cấp oxy, mặt nạ dưỡng khí,…
• Người bệnh tránh leo cầu thang nhiều, nên mặc đồ rộng và giày dép dễ mang

Quy trình điều dưỡng chăm sóc bệnh nhân COPD chi tiết còn còn phụ thuộc thêm vào thể trạng bệnh. Người bệnh và gia đình cần kết hợp các điều trên + những lưu ý riêng để tạo thời gian biểu sinh hoạt, ăn uống, nghỉ ngơi phù hợp. Để kiểm sống bệnh, đảm bảo chức năng hoạt động của lá phổi tốt, siro Zhealth là một người bạn chăm sóc rất ân cần. Zhealth được nghiên cứu và bài chế dựa trên bài thuốc Ngân Kiều Tán, Xuyên Tâm Liên, Kim Ngân Hoa giúp xoa dịu những tổn thương viêm tại lá phổi, hỗ trợ loại bỏ đờm, giảm cơn ho. 

Góp phần hỗ trợ cộng đồng người bệnh COPD bổ phế, phục hồi chức năng phổi, từ 20/06/2022 đến 20/08/2022 Công ty Grow Green AZ dành tặng 1000 suất quà Zhealth cho những người được chẩn đoán mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). Rất mong quý bệnh nhân đọc được thông tin và liên hệ đến tổng đài nhận quà 0979 726 116 để được phổ biến rõ hơn về cách thức nhận quà, nội dung chương trình.

Giá niêm yết: 159.000đ/hộp