Giải đáp từ bác sĩ: ho gà có lây không? Lây qua đường nào?

Khi nghe đến “ho gà”, nhiều người lập tức liên tưởng đến những cơn ho kéo dài, dai dẳng như “rút ruột rút gan”, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Nhưng điều khiến phụ huynh lo lắng nhất không chỉ là triệu chứng – mà là: ho gà có lây không? Nếu có, thì lây như thế nào, lây khi nào và làm sao để bảo vệ con trẻ?

Bài viết này sẽ giải đáp mọi thắc mắc đó – từ góc nhìn chuyên môn nhưng dễ hiểu, gần gũi như đang được bác sĩ tư vấn riêng.

Giải đáp từ bác sĩ: Ho gà có lây không?

Câu trả lời là: Có và mức độ lây nhiễm của ho gà rất cao.

Theo báo cáo của ECDC, ho gà có hệ số lây cơ bản (R₀) từ 15 đến 17, tức là mỗi người bệnh có thể lây cho 15–17 người chưa có miễn dịch nếu không có biện pháp bảo vệ. Để so sánh, cúm mùa có R₀ khoảng 1.3, còn COVID-19 ở mức 5–8.

Các chuyên gia cho biết, nếu trong gia đình có một người bị ho gà, tỷ lệ lây cho người chưa tiêm phòng sống cùng nhà có thể lên đến 80–90%.

Tức là: chỉ cần sống chung, ăn uống, sinh hoạt cùng – bạn đã có nguy cơ bị lây, kể cả khi người kia chỉ ho nhẹ, chưa ho thành tràng. Đó là lý do vì sao ho gà có lây không là câu hỏi không chỉ mang tính y học – mà còn rất thiết thực với mọi gia đình.

Ho gà lây qua đường nào?  

• Đường hô hấp: Khi người bệnh ho, hắt hơi, thở mạnh, vi khuẩn sẽ phát tán thành giọt bắn li ti trong không khí. Người khác hít phải sẽ bị lây.

• Tiếp xúc gần: Ôm, hôn, ngủ chung giường, chăm sóc trẻ bị bệnh – đều có thể trở thành “cầu nối” cho vi khuẩn lây lan.

• Lây từ mẹ sang con: Phụ nữ mang thai mắc ho gà có thể lây cho con sau sinh nếu không được tiêm phòng nhắc lại.

• Đồ vật trung gian: Mặc dù không phổ biến như cúm hay COVID-19, nhưng vi khuẩn ho gà vẫn có thể bám tạm thời trên bề mặt đồ vật – tạo nguy cơ gián tiếp.

  
  
  

Giai đoạn nào của bệnh dễ lây nhất?

Một trong những “bẫy nguy hiểm” của ho gà là khả năng lây ngay cả khi chưa ho nặng.

• Giai đoạn ủ bệnh (7–10 ngày): Không triệu chứng nhưng vẫn có thể bắt đầu phát tán vi khuẩn.

• Giai đoạn khởi phát (giống cảm nhẹ): Người bệnh tưởng mình chỉ bị ho thông thường – nhưng đây là thời điểm vi khuẩn hoạt động mạnh nhất.

• Giai đoạn ho rũ rượi: Triệu chứng rõ ràng, lây lan mạnh nhất.

• Giai đoạn hồi phục: Dù triệu chứng giảm, nhưng vẫn có thể lây trong vài tuần nếu không điều trị đúng.

Vậy nên, nếu bạn còn băn khoăn liệu ho gà có lây không khi chỉ ho nhẹ, thì câu trả lời là có.

Ai dễ bị lây nhất?

Không phải ai cũng có khả năng miễn nhiễm với ho gà. Những nhóm sau cần đặc biệt đề phòng:

• Trẻ dưới 6 tháng chưa tiêm đủ vắc xin.

• Phụ nữ mang thai.

• Người lớn chưa tiêm nhắc lại sau nhiều năm.

• Người sống hoặc làm việc trong môi trường đông người (nhà trẻ, trường học, bệnh viện).

• Người già, người có bệnh nền.

Người lớn bị ho gà có lây cho trẻ không?

Rất nhiều phụ huynh tưởng rằng là “bệnh ho gà của trẻ nhỏ”. Nhưng sự thật là: người lớn ho nhẹ – vẫn có thể lây cho trẻ sơ sinh. Nhiều ca trẻ bị ho gà nặng, thậm chí tử vong, là do bị lây từ cha mẹ, ông bà, người chăm sóc… khi họ không biết mình mắc bệnh.

Đây cũng là lý do các bác sĩ khuyến cáo: phụ nữ mang thai nên tiêm vắc xin ho gà nhắc lại vào tuần thai thứ 27–36 để bảo vệ em bé ngay từ trong bụng.

Tiếp xúc ngắn có bị lây không?

Thật không may, chỉ cần ở cùng phòng kín 15–30 phút với người bệnh không đeo khẩu trang, nguy cơ lây đã có thể xuất hiện. Nhất là với trẻ sơ sinh, chỉ một cái ôm từ người bệnh cũng đủ để gây hậu quả nặng nề.

Phòng tránh lây nhiễm ho gà như thế nào?

1. Tiêm vắc xin đầy đủ và đúng lịch.

2. Đeo khẩu trang khi có dấu hiệu ho, sốt, mệt mỏi.

3. Rửa tay thường xuyên, không dùng chung đồ cá nhân.

4. Hạn chế tiếp xúc gần với người nghi ngờ nhiễm bệnh.

5. Khử khuẩn đồ vật và không gian sinh hoạt trong gia đình.

Nếu nghi ngờ bị lây – cần làm gì?

• Theo dõi triệu chứng ít nhất 21 ngày sau tiếp xúc.

• Đi khám nếu có ho dai dẳng, đặc biệt là ho thành tràng.

• Không tự ý dùng thuốc, đặc biệt kháng sinh.

• Cách ly để tránh lây cho người thân, đặc biệt là.

Không chỉ là một câu hỏi y tế, ho gà có lây không là mối bận tâm thực sự của hàng triệu gia đình, nhất là những gia đình có trẻ nhỏ. Bằng cách hiểu đúng về cách lây lan, giai đoạn dễ lây, và cách phòng tránh hiệu quả – bạn đã đi được nửa chặng đường trong việc bảo vệ người thân khỏi căn bệnh nguy hiểm này.

Hãy chủ động – tiêm phòng, nâng cao cảnh giác, và đừng bao giờ xem nhẹ một cơn ho kéo dài!

Lê Thị Hồng Mai – Nhiên viên 10 năm kinh nghiệm công ty GGAZ

Nguồn tham khảo: